بیست و دومین نشست وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۲۵ در شهر چینگدائو چین، در بحبوحه افزایش تنش‌های جهانی و تغییرات در الگوهای امنیتی بین‌المللی برگزار شد. وزرای دفاع از تمام ده کشور عضو این سازمان — شامل چین، روسیه، هند، پاکستان، ایران، بلاروس و جمهوری‌های آسیای مرکزی — گرد هم آمدند تا درباره مسائل فوری امنیت منطقه‌ای و جهت‌گیری آینده این سازمان گفتگو کنند.
این نشست به ریاست «دونگ جون»، وزیر دفاع چین برگزار شد که بر نقش مورد انتظار سازمان در تبدیل شدن به «لنگر ثبات» در اوراسیا تأکید کرد. او در سخنرانی افتتاحیه خود خواستار تعمیق اعتماد متقابل، افزایش ارتباطات راهبردی و اقدام جمعی برای مقابله با چالش‌های امنیتی در حال تحول شد. وی همچنین بر اهمیت چندجانبه‌گرایی و احترام متقابل تأکید کرد که بازتابی از رویکرد دیپلماتیک گسترده‌تر چین در منطقه است.
یکی از محورهای اصلی نشست، ضرورت تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم بود. وزرا به بررسی تهدید مداوم تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی پرداختند که همچنان موجب بی‌ثباتی در بخش‌هایی از آسیای مرکزی و جنوبی می‌شود. کشورهای عضو بار دیگر تعهد خود را نسبت به برگزاری رزمایش‌های نظامی مشترک، تبادل اطلاعات و برنامه‌های افزایش ظرفیت‌ها برای مقابله با این تهدیدها تأیید کردند.
«آندری بئلوسوف»، وزیر دفاع روسیه، سطح «بی‌سابقه و بسیار بالا»ی همکاری‌های دفاعی روسیه و چین را برجسته کرد و آن را سنگ بنای ثبات منطقه‌ای دانست. او در دیدار دوجانبه با «راجنات سینگ»، وزیر دفاع هند، بار دیگر بر همبستگی روسیه با هند در مبارزه با تروریسم تأکید کرد و به حملات اخیر در جامو و کشمیر اشاره کرده و خواستار جبهه‌ای متحد علیه بازیگران غیردولتی شد.
حضور هند در این نشست، همزمان نشانه‌ای از تعامل و مخالفت بود. در حالی که سینگ در جلسات عمومی و دیدارهای دوجانبه شرکت کرد، اما هند از امضای بیانیه مشترک SCO خودداری کرد و آن را دارای عباراتی دانست که به نفع پاکستان هستند. سینگ تصریح کرد که صلح و رفاه نمی‌توانند همزمان با تروریسم و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی وجود داشته باشند؛ اشاره‌ای آشکار به نگرانی‌های دیرینه هند نسبت به فعالیت‌های پاکستان.
این نشست همچنین نخستین مشارکت کامل ایران و بلاروس به‌عنوان اعضای جدید SCO را رقم زد. وزیر دفاع ایران در این فرصت تلاش کرد تا در بحبوحه تنش‌های جاری در خاورمیانه، حمایت دیپلماتیک سایر اعضا را جلب کند. در عین حال، بلاروس بر اهمیت چارچوب‌های امنیتی چندجانبه در دنیایی که به‌سرعت در حال تغییر است، تأکید نمود.
در حاشیه این نشست، چندین دیدار دوجانبه و سه‌جانبه برگزار شد. وزرای دفاع چین و هند درباره نیاز به افزایش ارتباط و اعتماد متقابل، به‌ویژه در پرتو تنش‌های اخیر مرزی، گفتگو کردند. همزمان، مذاکرات سه‌جانبه بین چین، روسیه و ایران بر وضعیت امنیتی خاورمیانه و امکان هماهنگی بیشتر در چارچوب SCO متمرکز بود.
دبیرخانه رسمی SCO گزارشی جامع از نشست منتشر کرد که گستره موضوعات مورد بحث را از جمله رزمایش‌های نظامی مشترک، همکاری‌های پزشکی-نظامی، برنامه‌های مدرن‌سازی، و آمادگی برای نشست آینده شورای سران کشورها در تیانجین پوشش می‌داد. دبیرخانه بر تعهد سازمان برای تطبیق فعالیت‌هایش با واقعیت‌های نوظهور امنیتی تأکید کرد.
رسانه‌های دولتی چین از جمله شین‌هوا و گلوبال تایمز، بر نمادین بودن عکس گروهی ده وزیر دفاع تأکید کردند؛ تصویری که وحدت SCO را علی‌رغم اختلافات درونی به نمایش گذاشت. پوشش رسانه‌ای بر فراخوان چین برای ایفای نقش فعال‌تر SCO در حکمرانی جهانی و امور امنیتی متمرکز بود.
رسانه‌های روسی همچون تاس و اینترفاکس، بر تعمیق روابط دفاعی روسیه با چین و هند در چارچوب SCO تمرکز کردند. آن‌ها همچنین حمایت روسیه از سازوکارهای امنیت جمعی و دفاع از نظم جهانی چندقطبی را گزارش دادند.
رسانه‌های ایرانی و آسیای مرکزی نیز بر اهمیت SCO به‌عنوان بستری برای گفتگو و همکاری تأکید کردند. رسانه‌هایی مانند تهران تایمز تلاش‌های ایران برای کسب حمایت دیپلماتیک از شرکای خود را گزارش کردند، در حالی که رسانه‌های آسیای مرکزی بر اهمیت همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای در مواجهه با تهدیدهای مستمر گروه‌های افراط‌گرا تأکید داشتند.
در جمع‌بندی، بیست و دومین نشست وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی این سازمان را به‌خوبی نمایان ساخت. با وجود آنکه SCO همچنان نقش مهمی به‌عنوان بستری برای گفتگو و همکاری ایفا می‌کند، تنش‌های مداوم — نظیر تنش بین هند و پاکستان — بر پیچیدگی رسیدن به اجماع میان اعضای متنوع آن دلالت دارد. با این حال، این نشست بار دیگر تعهد سازمان به امنیت جمعی و نقش در حال رشد آن به‌عنوان نیرویی تثبیت‌کننده در اوراسیا را تأیید کرد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.